Waarom ‘Nog een keer!’ zo belangrijk is
Iedereen met jonge kinderen, zal dit herkennen: “Nog een keer!”
Of het nu om een boekje gaat, een liedje, een dansje of een spelletje – jonge kinderen willen dingen vaak steeds opnieuw doen of horen. Voor volwassenen kan dat soms wat eentonig aanvoelen. Maar voor kinderen is het juist enorm waardevol. Herhaling is een belangrijke manier waarop zij leren, grip krijgen op de wereld, én plezier beleven aan hun eigen ontwikkeling.
Herhaling geeft kinderen grip op de wereld
De wereld van een jong kind zit vol prikkels, nieuwe indrukken en dingen die ze nog niet begrijpen. Wat voor ons heel vanzelfsprekend is, is voor een kind vaak nog helemaal nieuw. Herhaling helpt om die nieuwe indrukken te ordenen en betekenis te geven.
Wanneer een kind steeds opnieuw hetzelfde boekje kiest, is dat niet zomaar een voorkeur. Het kind herkent het verhaal, weet wat er gaat komen, en beleeft het telkens op een iets andere manier. Waar het de eerste keer misschien vooral luisterde naar de stem van de volwassene, hoort het de tweede keer een bepaalde zin extra goed. De derde keer ziet het een klein detail in de afbeelding, en zo groeit de beleving iedere keer een beetje meer.
Herhaling biedt overzicht, structuur en rust. Het geeft kinderen het gevoel: “Dit ken ik al. Ik weet wat er komt. Dit durf ik zelf te proberen.” En precies daar zit de kracht.
Herhaling is niet saai– het is oefenen
Het mooie van herhaling is dat het niet betekent dat er niets nieuws gebeurt. Integendeel. Elke herhaling is een kans om verder te oefenen, om iets nieuws te ontdekken in iets dat vertrouwd is. Voor jonge kinderen is herhaling een manier om grip te krijgen op een vaardigheid of begrip, tot ze het écht doorhebben en kunnen toepassen.
Een peuter die steeds opnieuw een toren bouwt en omgooit, doet dat niet alleen omdat het grappig is. Hij oefent met bouwen, balans houden, coördinatie van zijn handen en ogen, én hij ontdekt wat er gebeurt als hij iets duwt. Ook dat is leren: oorzaak en gevolg herkennen, en daar plezier in hebben.
Herhaling in taal en motoriek
Taal leren gebeurt grotendeels door herhaling. Kinderen horen woorden vaker, herkennen klanken, leren verbanden leggen en durven uiteindelijk zelf woorden uit te spreken. Bekende liedjes, rijmpjes en voorleesboeken zijn hierbij ideaal. Kinderen weten wat er komt, vullen zinnen aan en raken betrokken bij het taalspel.
Ook motorisch leren kinderen stap voor stap, door dingen vaak te doen. Denk aan leren lopen, een lepel vasthouden, een bal gooien of ritsen open- en dichtdoen. Geen enkele vaardigheid lukt in één keer. Door iets te herhalen, wordt het lichaam er steeds beter in.
Herhaling in de kinderopvang
Binnen onze kinderopvang zie je herhaling daarom op allerlei momenten terug. En dat doen we bewust. We herhalen liedjes in de kring, gebruiken vaste routines bij het opruimen, zingen elke dag hetzelfde liedje bij het eten of het naar bed gaan. Wat ook zorgt voor rust en regelmaat (Hanneke Poot heeft hier al meer over geschreven). In de babygroep herhalen we simpele spelletjes als kiekeboe of torentjes bouwen. In de peutergroep sluiten we aan bij herhaalde interesses, zoals telkens weer met auto’s spelen of het willen naspelen van een bepaald verhaaltje.
Ook in de thema’s waarmee we werken, komt herhaling bewust terug. Een thema duurt meerdere weken, waarin we woorden, boeken en activiteiten herhalen op verschillende manieren. Zo krijgen kinderen de tijd om zich iets eigen te maken, op hun eigen tempo.
Herhaling geeft zelfvertrouwen
Misschien wel het mooiste effect van herhaling is wat het doet met het zelfvertrouwen van kinderen. Als iets lukt wat eerst moeilijk was, groeit het gevoel van ‘ik kan het!’ En dat gevoel is goud waard.
Kinderen die zelfvertrouwen ervaren, durven nieuwe dingen aan te gaan. Ze voelen zich bekwaam, worden ondernemender en ontwikkelen een positief zelfbeeld.
Een kind dat voor de vierde keer het ‘boekje met de kip’ kiest en bij de juiste bladzijde al “Boe!” roept voordat jij het zegt, straalt. Dat is geen toeval – dat is trots. En terecht.
Hoe kun je thuis aansluiten?
Ook thuis kun je herhaling op een fijne manier ondersteunen. We delen graag wat eenvoudige tips:
- Herhaal favoriete boekjes. Als je kind een bepaald boek keer op keer pakt, ga daar dan gerust in mee. Benoem ook wat je ziet en stel steeds weer dezelfde of net iets andere vragen. Dat maakt het interactief.
- Zing bekende liedjes. Kinderen genieten enorm van terugkerende liedjes. Vooral als er gebaren bij komen of als jij het liedje ‘vergeet’ af te maken en je kind het aanvult.
- Gebruik rituelen. Denk aan een vast verhaaltje voor het slapengaan, een liedje bij het tandenpoetsen, of een knuffelmoment bij het afscheid.
- Blijf geduldig bij herhaling. Soms denk je: “Niet alweer dat boek…” Maar weet dat je kind het niet alleen voor het verhaal doet – het doet iets in zijn ontwikkeling.
- Aansluiten bij thema’s van de opvang. Denk bijvoorbeeld aan dezelfde spelletjes, gebaren of boekjes.
Om te onthouden
Voor volwassenen voelt herhaling soms als ‘alweer hetzelfde doen’. Maar voor kinderen is het een waardevolle manier om te leren, te groeien en zich zeker te voelen. Herhaling geeft vertrouwen, verdieping en plezier.
Dus de volgende keer dat je kind voor de zesde keer vraagt om dat ene boekje of spelletje? Weet dan: het is niet ‘gewoon nog een keer’. Het is leren in actie.
